Μονή του Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτου: Σε μια από τις ομορφότερες πλαγιές του όρους Πάικου, πάνω από τον οικισμό Πενταλόφου, σε υψόμετρο 700 μ. στέκεται ολόρθο μέσα στο δάσος το δυναμικό μοναστήρι (Ιερό Κοινόβιο) του Οσίου Νικόδημου του Αγιορείτη, μετόχι της Μονής Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους που θεμελιώθηκε το 1981. Ο κεντρικός ναός είναι διπλός και το άνω επίπεδό του είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόδημο, ενώ το ισόγειο τμήμα στους Αγίους Ραφαήλ, Ειρήνη και Νικόλαο. Εκεί για πρώτη φορά μεταφέρθηκε εκτός Αγίου Όρους, η ιερή κάρα του Αγίου Νικόδημου του Αγιορείτη, προστάτη της μονής, μιας μεγάλης προσωπικότητας του νεότερου ελληνισμού, του πολυγραφότερου εκκλησιαστικού συγγραφέα του 18ου και 19ου αιώνα. Ξακουστό είναι το αγιογραφείο της Μονής, που φημίζεται για την προσεγμένη και εξαιρετικής ποιότητας παραγωγή χειροποίητων εικόνων. Οι εκκλησιαστικές ακολουθίες και τελετές γίνονται σύμφωνα με το αγιορείτικο τυπικό.
Σπήλαιο Κιλκίς:Το σπήλαιο βρίσκεται στο λόφο του Αγίου Γεωργίου, στην ίδια θέση που παλιότερα υπήρχε λατομείο ασβεστόλιθου. Ανακαλύφθηκε τυχαία το 1925 από τον Γιώργο Παυλίδη (Μπουλασίκ), ο οποίος σκάβοντας στο λατομείο βρήκε τυχαία τη μία από τις δύο φυσικές εισόδους του σπηλαίου. Μεγάλο μέρος του σταλακτιτικού και σταλαγμιτικού υλικού εντός του Σπηλαίου καταστράφηκε από παιδιά και νέους που έμπαιναν και έπαιζαν σπάζοντας κομμάτια, αλλά και από μαρμαράδες της εποχής που έσπαγαν και χρησιμοποιούσαν τους σταλακτίτες και σταλαγμίτες για επενδύσεις (συντριβανιών, τζακιών κ.α). Το 1960 έγινε η πρώτη χαρτογράφησή του από την τότε Πρόεδρο της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας (ΕΣΕ) την Άννα Πετροχείλου, ενώ οι εργασίες αξιοποίησής του άρχισαν το 1977 και κράτησαν έως το 1982. Το σπήλαιο άνοιξε για το κοινό το 1985. Το Σπήλαιο παρουσιάζει επίσης μεγάλο παλαιοντολογικό ενδιαφέρον, καθώς από τον σπηλαιολόγο και ξεναγό του Βασίλη Μακρίδη, βρέθηκαν περισσότερα από 300 δείγματα απολιθωμάτων οστών ζώων σε πολύ καλή κατάσταση. Η ηλικία τους προσδιορίστηκε στα 15.000 χρόνια. Πρόκειται για οστά στικτής ύαινας, αλεπούς, μεγαλόσωμης νυφίτσας, άγριου βοδιού, μικρόσωμου και μεγαλόσωμου αλόγου,γιγαντόσωμου ελαφιού και κόκκινου ελαφιού
Ο Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων (Β.Β.Κ.Κ.) είναι ένας από τους νεώτερους κήπους της Ευρώπης. Βρίσκεται μέσα σε φυλλοβόλα δρυοδάση του Μαυροβουνίου της οροσειράς των Κρουσσίων. Η οροσειρά των Κρουσσίων με εκτεταμένο δίκτυο βατών δασικών δρόμων, έντονες ορεογραφικές αντιθέσεις, πυκνή βλάστηση και πυκνό δίκτυο ρεμάτων και χαραδρών φιλοξενεί μια πλούσια χλωρίδα που περιλαμβάνει τουλάχιστον 1.072 φυτικά taxa (είδη και υποείδη). Κοντά στο ΒΒΚΚ υπάρχουν σημαντικές περιοχές του δικτύου NATURA 2000, όπως το όρος Μπέλες, οι υγροβιότοποι στις λίμνες Κερκίνη και Δοϊράνη, αλλά και οι οργανωμένοι ξενώνες Κρούσσια στην Ποντοκερασιά, με αξιοθαύμαστη θέα. Οργανωμένες επισκέψεις από πολίτες, μαθητές, φοιτητές και εκπαιδευτικούς – κατόπιν συνεννόησης – μπορούν να αναπτύξουν δραστηριότητες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στους χώρους του ΒΒΚΚ ή/και να επωφεληθούν από τα Περιβαλλοντικά Προγράμματα του Κήπου (περιβαλλοντικά παιχνίδια, περιβαλλοντικό μονοπάτι, μελέτες πεδίου, οργανωμένες ξεναγήσεις), περιβαλλοντικό μονοπάτι, μελέτες πεδίου, οργανωμένες ξεναγήσεις).
Λαογραφικό Μουσείο: Το Λαογραφικό Μουσείο ιδρύθηκε το 1997, απέκτησε τη συλλογή του από τον Χρήστο Κετσετζή το 1998, και την ίδια χρονιά παραχωρήθηκε στο Δήμο Κιλκίς το κτίριο του “παλαιού Γυμνασίου’’ με σκοπό τη στέγαση του Μουσείου. Το Λαογραφικό Μουσείο είναι ένα ίδρυμα μη κερδοσκοπικό, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της και ανοικτό στο κοινό. Κάνει έρευνες σχετικές με τα υλικά τεκμήρια του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του, τα συλλέγει – αποκτά (μέσω δωρεών), τα διατηρεί, τα μελετά και τα κοινοποιεί με σκοπό τη μελέτη, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία. Μέσα από αυτούς τους οργανωμένους χώρους “μνήμης” και “τιμής’’ επιτυγχάνεται η εκφορά, η διατήρηση, η προστασία και η προβολή της μνήμης, της ιστορίας και του πολιτισμού.
Αρχαιολογικό Μουσείο: Στις αίθουσές του εκτίθενται ανασκαφικά, αλλά και τυχαία ευρήματα από παραδόσεις ιδιωτών, αγγεία, γλυπτά, νομίσματα και κοσμήματα, που προέρχονται από αρχαιολογικές θέσεις της περιοχής. Το μικρό σε διαστάσεις κτήριο του Αρχαιολογικού Μουσείου περιλαμβάνει τρεις αίθουσες εκθέσεων με προθήκες, με επιτοίχια ή στημένα σε βάσεις αγάλματα και αναρτημένους πίνακες εποπτικού υλικού, που ακολουθούν χρονολογική, κατά το δυνατόν, διάταξη και διαμορφωμένο αύλειο χώρο, στο κέντρο του οποίου έχει διαμορφωθεί κλιμακωτή κρηπίδα για την έκθεση ογκωδών γλυπτών και αρχιτεκτονικών μελών. Η περιήγηση αρχίζει από τον προθάλαμο, συνεχίζει στην αίθουσα των ανασκαφικών ευρημάτων της Εποχής του Σιδήρου από το Παλιό Γυναικόκαστρο και καταλήγει στην αίθουσα των ιστορικών χρόνων, όπου παρουσιάζονται αντικείμενα που βρέθηκαν σε τάφους (κτερίσματα) και αντικείμενα καθημερινής ζωής από τους δύο σημαντικότερους χώρους την Ευρωπό και το Παλατιανό, όπου έχουν πραγματοποιηθεί ανασκαφικές εργασίες.
( kilkis.topodigos.gr )