Μουσεία
Η Άρτα διαθέτει πολλά μουσεία που μπορεί να επισκεφτεί κάποιος. Αυτά είναι:
- Το αρχαιολογικό μουσείο Άρτας (Διεύθυνση: Ζώνη Γ, Άρτα 471 00, Τηλέφωνο: 26810-21191, 26810-71700. Περισσότερες πληροφορίες εδώ).
- Η δημοτική πινακοθήκη Άρτας «Γ. Μόραλης» (Διεύθυνση Νικ. Πλαστήρα 13, Άρτα 471 00, Τηλέφωνο: 2681 024946. Περισσότερες πληροφορίες εδώ).
- Το λαογραφικό μουσείο συλλόγου «Σκουφά» (Διεύθυνση Ζώνη Γ, Άρτα 471 00. Περισσότερες πληροφορίες εδώ).
- Το ιστορικό μουσείο συλλόγου «Σκουφά» (Διεύθυνση: Ζώνη Γ, Ι. Αποκαυκου 1, Άρτα 471 00, Τηλέφωνο: 2681 028171. Περισσότερες πληροφορίες εδώ).
- Η βιβλιοθήκη «Σκουφά» (Διεύθυνση: Ζώνη Γ, Ι. Αποκαυκου 9, Άρτα 471 00, Τηλέφωνο: 2681 022795. Περισσότερες πληροφορίες εδώ).
- Το μουσείο φυσικής ιστορίας – ΚΠΕ Αράχθου και μουσείο Αλιείας – ΚΠΕ Αράχθου (Τηλέφωνο: 2681069654 / 83. Περισσότερες πληροφορίες εδώ)
- Το μουσείο φάρου (Περισσότερες πληροφορίες εδώ).
- Η ιδιωτική συλλογή λαογραφικού υλικού Π.Καραλη (Διεύθυνση Κυψέλη 470 45, Τηλέφωνο: 26850-71390. Περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Πληροφορίες για τα Μουσεία της Άρτας είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο: http://www.visitarta.gr.
Παράδοση
Τα ήθη και τα έθιμα της Άρτας είναι συνδεδεμένα με τις ασχολίες και τη ζωή των ανθρώπων και προέρχονται από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Τα έθιμα αυτά κατάφεραν να διατηρηθούν από γενιά σε γενιά με το πέρασμα των χρόνων, άθικτα ή με παραλλαγές. Βέβαια, κάποια εξαφανίστηκαν, αλλά προέκυψαν καινούργια. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
• Τα Λαζαρούδια
Tο Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδάκια γυρίζουν σε μικρές ομάδες και λένε το “Λάζαρο”. Η ετοιμασία ξεκινά το πρωί ή το προηγούμενο βράδυ. Τα παιδιά με τη βοήθεια της μητέρας τους στολίζουν τα καλαθάκια τους με λουλούδια. Στη συνέχεια, βγαίνουν στους δρόμους και πηγαίνουν στα σπίτια, όπου οι άνθρωποι τους δίνουν αυγά, γλυκά, καραμέλες και χρήματα.
• Οι φωτιές στην Αγ. Θεοδώρα
Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, οι κάτοικοι της περιοχής γύρω από την Αγία Θεοδώρα, ανάβουν μια μεγάλη φωτιά στο προαύλιο της εκκλησίας. Το έθιμο συμβολίζει τις φωτιές που άναψαν οι μαθητές του Ιησού το βράδυ της σύλληψής του.
• Η περιφορά των επιταφίων τη Μ. Παρασκευή
Τη Μεγάλη Παρασκευή, το βράδυ, μετά από τη λειτουργία, όλοι οι ναοί της πόλης της Άρτας συγκεντρώνουν τους επιτάφιους στο κέντρο της πόλης και γίνεται η περιφορά τους στον πεζόδρομο της οδού Σκουφά με όλες τις τιμές.
• Το Μεγάλο Σάββατο
Το Μ. Σάββατο το πρωί, μόλις η καμπάνα σημαίνει την πρώτη Ανάσταση, στο κέντρο της Άρτας οι κάτοικοι σπάνε πήλινα πιάτα, τις γνωστές λίμπες ή μπότια.
• Το κάψιμο του Ιούδα
Το βράδυ της Ανάστασης στον προαύλιο χώρο της φωταγωγημένης Παρηγορήτισσας στο άκουσμα του «Χριστός Ανέστη» γίνεται το κάψιμο του Ιούδα.
• Το αμίλητο νερό
Το πρωί των Χριστουγέννων, οι γυναίκες πριν ξημερώσει, πήγαιναν σε κάποια ξένη βρύση και έκλεβαν νερό και έλεγαν: «όπως τρέχει το νερό στη βρυσούλα μου, έτσι να τρέχει και η σοδιά μου». Το «αμίλητο νερό», όπως το έλεγαν, πήρε την ονομασία του επειδή απαγορευόταν κατά τη διαδρομή να μιλήσουν με κάποιον. Από αυτό το νερό έπιναν όλοι στο σπίτι για το καλό. Η γυναίκα έπαιρνε μαζί της διάφορα εδέσματα για να «ταΐσει τη βρύση», όπως έλεγαν. Στην πραγματικότητα, το έκαναν για να απολαύσει τα Χριστουγεννιάτικα φαγητά κανένας φτωχός συγχωριανός.
• Tο αναμμένο πουρνάρι
Κατά τη διάρκεια των εορτών, σε πολλά χωριά της Άρτας, υπάρχει το έθιμο κατά το οποίο όταν κάποιος πηγαίνει να επισκεφθεί τα αγαπημένα του πρόσωπα να κρατά ένα κλαρί από πουρνάρι το οποίο ανάβει στο δρόμο. Το έθιμο συμβολίζει τους βοσκούς, οι οποίοι το βράδυ της Γέννησης του Ιησού, πήγαν να προσκυνήσουν το Θείο βρέφος και για να φωτίσουν το δρόμο τους, έκοψαν κλαδιά από πουρνάρι και τα άναψαν.
• Το έθιμο της Μπαρμπαρούσας
Στο χωριό Πέτα, τους θερινούς μήνες που έβρεχε ελάχιστα και υπήρχε κίνδυνος να καταστραφούν οι σοδειές, οι κάτοικοι είχαν ένα έθιμο για να φέρουν βροχή. Ένας χωριανός ντυνόταν με ψάθες, φτέρες, μυρτιές κλπ. Τον έδεναν με σχοινί και τον γύριζαν στις γειτονιές του χωριού. Οι χωρικοί τον ακολουθούσαν με κανάτια νερό, τα οποία άδειαζαν επάνω του. Το νερό που έριχναν στην «Μπαρμπαρούσα» (έτσι ονόμαζαν το μασκαρεμένο άνθρωπο) συμβόλιζε το νερό της βροχής που θα έπεφτε για να ποτίσει τα δέντρα και τις καλλιέργειες. Κάποιοι, αντί για νερό πετούσαν χρήματα και η «Μπαρμπαρούσα» πηδούσε ψηλά και τα έπιανε.
• Λεχνικό ή Λιχνοκό
Όταν γεννούσε μια γυναίκα και πριν ακόμη κλείσει 40 ημέρες, οι συγγενείς και οι γείτονες έκαναν μια επίσκεψη στη γυναίκα που είχε γεννήσει (λεχώνα) για να δουν το μωρό, να του δώσουν ευχές και να το ασημώσουν (το ασήμωμα γινόταν με κάποιο κέρμα) και για να πάνε φαγητό στη λεχώνα, το οποίο συνήθως ήταν ένας κόκορας (Διαθέσιμο στον ιστότοπο: http://www.visitarta.gr).
Επιπλέον, κάθε χρόνο στην Άρτα πραγματοποιούνται τοπικές γιορτές, πανηγύρια και εκδηλώσεις. Μερικές από αυτές είναι :
- Άπειρος Γη – Εορτασμοί για την απελευθέρωση της Άρτας. Στο πλαίσιο του εορτασμού για την απελευθέρωση της Άρτας, πραγματοποιούνται εκδηλώσεις με την ονομασία «Άπειρος Γη». Οι εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα το μήνα Ιούνιο και κορυφώνονται το τελευταίο δεκαήμερο αυτού, με πολιτιστικές εκδηλώσεις, μουσικές και θεατρικές παραστάσεις.
- Ο εορτασμός της Πολιούχου της Άρτας. Στις 11 Μαρτίου γιορτάζει η πολιούχος της πόλης, Αγία Θεοδώρα. Στο πλαίσιο της θρησκευτικής εορτής γίνεται λιτανεία της εικόνας και των λειψάνων της Αγίας, συνοδεία πολιτιστικών συλλόγων, της δημοτικής μπάντας, σχολείων της πόλης και άλλων τοπικών φορέων.
- Το εμποροπανήγυρη. Στα τέλη του Σεπτέμβρη, στο εκθεσιακό κέντρο της Άρτας, κοντά στο κάστρο της πόλης και την Ιερά Μητρόπολη, διοργανώνεται μεγάλη εμποροπανήγυρη με τη συμμετοχή τοπικών επιχειρήσεων και άλλων μικροπωλητών. Στις λεγόμενες «παράγκες» μπορείτε να βρείτε οτιδήποτε, από βαμβακερά και παπλώματα έως ασημένια κοσμήματα και βιβλία. Την έναρξη του παζαριού («μουχούστ», όπως συνηθίζουν να το λένε οι ντόπιοι), εγκαινιάζει ο δήμαρχος της πόλης, με τη συνοδεία μπάντας και πυροτεχνημάτων, τα οποία χρωματίζουν τον αρτινό ουρανό και δημιουργούν μία ατμόσφαιρα μαγική. Σε χώρο παραπλήσιο του παζαριού, την ίδια χρονική περίοδο, πραγματοποιείται και έκθεση με τη συμμετοχή πολλών επιχειρήσεων από όλη την Ελλάδα.
- Το γυναικείο Καρναβάλι. Κατά την περίοδο του καρναβαλιού, τη Τετάρτη πριν από την τελευταία Κυριακή των Αποκριών, οι γυναίκες της περιοχής διοργανώνουν το περίφημο γυναικείο καρναβάλι της πόλης, που αποτελεί θεσμό εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Μία μεγάλη παρέλαση πραγματοποιείται στη κεντρική οδό Σκουφά της πόλης, όπου ευφάνταστα κοστούμια και άρματα παρελαύνουν μπροστά από πλήθος κόσμου.
- Γιορτή Κάστανου και Τσίπουρου. Τη Κυριακή 12 Οκτωβρίου στη περιοχή Ροδαυγή, Άρτας, λαμβάνει χώρα η μεγάλη γιορτή του τσίπουρου και του κάστανου. Η γιορτή διοργανώνεται από τους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους με τη συμβολή του Δήμου Αρταίων αλλά και όλων των κατοίκων της περιοχής και αποτελεί σημαντικό γεγονός που συγκεντρώνει μεγάλο πλήθος επισκεπτών. Κατά τη διάρκεια της γιορτής, ο επισκέπτης μπορεί να γευτεί τοπικές λιχουδιές της περιοχής, να γνωρίσει τα προϊόντα, τα ήθη και έθιμα του τόπου και φυσικά να δοκιμάσει το τσίπουρο (οινοπνευματώδες ποτό της περιοχής, με έντονη γεύση, το αντίστοιχο από το ρακί των Κρητικών). Οι μουσικές από τα παραδοσιακά συγκροτήματα αντηχούν καθ’ όλη τη διάρκεια των εκδηλώσεων έως τη δύση του ηλίου ενώ η θέα από το χώρο των εκδηλώσεων, της κοιλάδας του ποταμού Αράχθου, σε καθηλώνει.
Περισσότερες εκδηλώσεις και πανηγύρια της Άρτας θα βρείτε εδώ.
Τους συλλόγους της Άρτας θα τους βρείτε στον κατωτέρω ιστότοπο:
http://www.dhmosktzoumerkwn.gr